YETMİŞLİK BİR SUBAYIN HATIRALARI İNCELEMESİ

Emekli Kurmay Albay Rahmi APAK tarafından yazılmış, yazarın askerlik hizmeti boyunca yaşadıklarını aktardığı, Osmanı İmparatorluğu'nun son dönemleri ve Türkiye Cumhuriyeti'nin ilk yıllarına ışık tutan değerli bir hatırattır.

Kitap hakkında konuşmadan önce yazar hakkında biraz bilgi verelim.

Rahmi Apak 1887 yılında Babaeski'de doğmuştur. Kendi deyimiyle "Gacal" yani Trakya yerlisidir. Çocukluğunda, Rum, Yahudi, Ermeni, Bulgar nüfusla içiçe bulunan ve imparatorluğun savaşlarla birlikte küçülmesiyle bilikte sınırda kalmış bir bölgesinde yetişmiştir. Bu bölge dönemin karışıklığı içerisinde diğer devletlerin taarruzlarının yoğun şekilde hissedildiği bir bölgedir. Bu yüzden olsa gerek oda ülkesi için en iyisini yapmak için askerlik mesleğini seçmiştir. İlk okulu Edirne Rüştiyesinde okumuştur. Daha sonrada dönemin askeri lisesi denilebilecek askeri idadide eğitim görmüştür. Kitapta eğitim döneminde yaşadıklarına da gerçekçi bir uslupla yer vermiştir. Askeri hayatı boyunca birçok Alay ve tugay komutanlıkları yapmıştır. Birinci Dünya Savaşında Kafkasya, Irak ve Filistin cephelerinde bulunmuş hatta 1917'de İngilizlere esir düşerek Malta adasına sürülmüştür. Savaştan sonrada Lizbon ve Bağdat Büyükelçiliği, yazarlığı ve dahi 4 dönem milletvekilliği yapmıştır.  Bu kitaptan başka Rus-Leh Seferi (1925), Felakete Doğru (1932), İstiklal Savaşından Garp Cephesi Nasıl Kuruldu (1942), Türk İstiklal Harbinde İç Ayaklanmalar (1964) adında eserleri mevcuttur. Yazar, 14 Ekim 1963'te vefat etmiştir.

Yazar kitabın giriş bölümünde kendi çocukluğuna ilk ve ortaokulda aldığı eğitime yer vermiş, çocukluk yıllarında içinde yaşadığı çevrede etnik yapının küçük bir analizini yapmıştır. Yine aynı bölümde o zamanki Edirneninde ilk elden tasviri yapılmıştır. Yine Bulgar komitacılar ve diğer bağımsızlık isteyen etnik grupların faaliyetlerinden bahsedilmiştir. Harp okulu yıllarında yaşadıklarını, dönemin siyasal çalkantılı dönemlerinde padişaha bakış açısını, ordunun durumunu ele almıştır. Hemen her bölümde ufak anılara ve olaylra yer vermiş, bu olaylar ve küçük anılar kitabı daha okunur kılmıştır. Meşrutiyetin ilanı, 31 Mart olayı,Balkan Harbi gibi büyük hadiselerin o dönem yaşamış hem halk hemde alt kademeden bir askerin bakış açısıyla nasıl değerlendirildiği hakkında önemli ipuçları vermektedir. Kitabın her bölümünde tarihimizdeki önemli olaylar yaşanırken arka planda yaşanan bir takım ufak olayları eş zamanlı görmek de hakikaten güzel. Örneğin 31 Mart vakası olarak bilinen olaylar sırasında Manastır bölgesinden İstanbul'a sevk edilen taburların ne için oraya geldiklerini bilmedikleri, trende kendi aralarında muhabbetleri ve yaşamlarıdan kesitlerin anlatımı gibi kırıntı bilgiler, bu gibi anlatılara önem veren okuyucular için oldukça hoş olacaktır.

Kitapta, yazarın ilk elden yaşadığı tam manasıyla içerisinde bulundğu muharebelerle ilgili çok detaylı bilgiler mevcuttur. Birliklerin konumları, mevcutları, savaş alanındaki ilerlemeler, geri çekilmeler, yer kazanımları yada kaybetbeleri gibi yaşadıklarına bolca yer verilmiştir. Birçok Avrupa devletindeki yazarlar arasında, savaş alanında yaşadıklarından tutunda, gezip gördüğü yerler yada milletlerle ilgili hatırat yazmaya çok rastlanırken Türkiye'de yada Osmanlı'da bu gibi örnekler çok azdır. O yüzden burada yer alan detaylar çok önemlidir.

Yazarın Balkan Savaşı, 1. Dünya savaşı ve Kurtuluş savaşı dönemlerinde girmiş olduğu tüm muharebeler akıcı bir uslüpla verilmiştir.Kut Muhasarası, Yıldırım ordularının savaşları,İngilizlerle yapılan savaşların kendisi açısından detayları, esir düşme ve Malta günleri, Maltadan kurtuluş ve barış döneminde yaşadıkları.

Dönemin olaylarını ilk elden yaşamış bir askerin sözlerini okumak isteyen, tarihte popüler kumandan yada general gibi olaylara daha üst perdeden bakan orduları sevk ve idare eden birisinin değilde, daha alt kademeden birinin gözüyle yaşananlara şahit olmak isteyenlerin ilgi duyacağı bir kitap. İçinde İlginç olaylar barındıran, okurken yeryer hayıflanacağınız yer yer üzüleceğiniz ama en nihayetinde o dönem yaşamış insanımızın yokluk içerisinde nasıl bir mücadele ortaya koyduklarını gördüğünüzde de gururlanacağınız gerçekçi bir kitap. Okumanızı tavsiye ederiz.